DE UITLEG OVER SEPSIS
Home > Alles over sepsis > De uitleg over sepsis
In deze rubriek wordt duidelijk uitgelegd: Wat is sepsis? En wat gebeurt er nu eigenlijk in het lichaam bij een sepsis? Vanaf deze pagina kun je ook door naar de onderwerpen ‘De sepsis-signalen’ ‘Hoe wordt het behandeld’ en ‘Gevolgen’.
Deel het Sepsis Alarm Boek via deze link en help de bewustwording verder.
Zie onder voor uitleg of ga van hier verder naar:
Hoe herken ik het? De sepsis-signalen
Hoe wordt het behandeld?
Gevolgen en houvast bij herstel
Een ontspoorde infectie
Een uit de hand gelopen longontsteking, een infectiecomplicatie na een operatie, een wondje aan je voet, vele oorzaken kunnen leiden tot het ziektebeeld sepsis; in principe kan een sepsis dus uit elke soort infectie ontstaan. Maar wat er mis gaat is dat de infectie met een bacterie, virus of andere ziektekiem ontspoort. De term ‘sepsis’ wil dus zeggen dat de ontstekingsreactie van het lichaam uit de hand loopt. Het lichaam verliest de grip op zijn eigen reactie op een infectie. Ook wanneer bacteriën niet aantoonbaar zijn in de bloedbaan kan evengoed de reactie van het lichaam op de infectie ontspoord zijn.
In de volksmond wordt sepsis ook wel bloedvergiftiging genoemd. Bloedvergiftiging kennen we bijvoorbeeld als ‘de opstijgende rode streep op arm of been’; de infectie verspreidt zich daarbij via de lymfebaan (=lymfangitis). En van bloedvergiftiging spreek je als er bacteriën aantoonbaar zijn in de bloedbaan. Maar dat is lang niet altijd het geval. De term sepsis is daarom correcter want het gaat over de ontspoorde reactie van het lichaam, op zo’n manier dat organen minder gaan functioneren. Bij verdere verergering kunnen organen gaan falen in hun werking (zoals de nieren, de longen of het brein; die dan dus niet meer doen wat ze moeten doen). Sinds de nieuwe sepsis-definitie van 2016 is sprake van sepsis bij een score voor het orgaanfalen van ⩾ 2. Als voorbeeld: hiervan kan sprake zijn als de patiënt veel te weinig plast óf in de war is dan wel heel moeilijk aanspreekbaar (de ogen alleen opent bij aanspreken en niet meer in staat is om opdrachten uit te voeren) in combinatie met een lage bloeddruk. Zie voor verdere uitleg over deze sepsis-definitie op deze pagina. Waarom deze ontsporing bij de één wel optreedt en bij de ander niet, is nog lang niet duidelijk. Zie daarvoor bij ‘Veel gestelde vragen’.
Van infectie naar stoornis in organen en naar orgaanfalen
Op de afbeeldingen hieronder is te zien hoe een sepsis zich uitbreidt van een plaatselijke infectie naar een soort ‘ontstekings-storm’ die het lichaam in shock kan brengen, en uiteindelijk de zuurstofvoorziening naar organen en weefsels in gevaar kan brengen: multi-orgaanfalen.
Het onderstaande animatie-filmpje van de Global Sepsis Alliance laat duidelijk met beelden zien wat er gebeurt in het lijf bij sepsis. Voor meer video’s zie de pagina Video’s en media.
Totale ontsteking
Het lichaam komt als het ware in een ´totale ontstekingsstand` te staan. Ontstekingsstoffen die in het bloed circuleren zorgen voor het verder opstoken van deze ontstekingsreactie. Vreemd genoeg maakt het lichaam zichzelf op deze manier steeds zieker. Factoren die eraan bijdragen dat het zover komt kunnen zijn: verminderde weerstand door onderliggende ziekten of behandelingen (denk bijv. ook aan chemokuren), verhoogde blootstelling aan infectiegevaren (denk aan infusen, ingrepen), etc. Ziekenhuispatiënten zijn er dan ook vatbaarder voor. Toch kun je niet bij voorbaat zeggen bij wie het wel en bij wie het niet zal gaan optreden. En omdat sepsis zich heel snel kan ontwikkelen is het daarom altijd toch overrompelend en is vroege herkenning de beste kans voor de patiënt.
Erg, erger, ergst
Sepsis kan zich gaandeweg verergeren. Is daar niks tegen te doen? Op zich kan de oorzaak aangepakt worden d.w.z. in het geval van bacteriën kunnen die bestreden worden met antibiotica. Hoe eerder je die krijgt, hoe beter de vooruitzichten, maar ook dan geldt: sepsis is verraderlijk en het hangt er ook van af hoe je lichaam reageert, wat de slagkracht is van de bacterie (of andere ziekteverwekker) en of er nog andere lichamelijke problemen meespelen. Sepsis is vaak moeilijk te onderscheiden van een zware griep, waardoor de juiste diagnose vertraging oploopt. Echter de combinatie van bepaalde signalen kan wel een belangrijke aanwijzing zijn (zie onder). Naast de symptomen van ernstige infectie, zoals hoge koorts met koude rillingen (overigens bij ouderen soms ontbrekend) ontwikkelen zich stoornissen in één of meerdere organen. Krijg je daarnaast problemen met de bloedtoevoer dan is de situatie nóg ernstiger. De bloeddruk is dan veel te laag en de doorbloeding van het hele lichaam komt ernstig in gevaar.
Septische shock
Wanneer de bloeddruk ondanks toediening van veel extra vocht niet herstelt en er bloeddruk-verhogende medicatie nodig is dan spreek je van een septische shock. Dan kunnen de vitale systemen van je lichaam (de ademhaling, je bloedsomloop) het niet meer goed aan. Organen gaan falen en hun functie moet ondersteund of overgenomen worden. Falen twee of meer orga(a)nen(systemen) dan wordt dit multi-orgaanfalen genoemd. Problemen met de bloedstolling, vochtophoping in de longen en in het hele lijf, zuurstoftekort en verwardheid (delier) kunnen hierbij o.a. optreden. Sepsis en septische shock zijn levensbedreigend. Bij septische shock is in de meeste gevallen een Intensive Care opname aan de orde.
Wilt u deze uitleg als PDF uitprinten
Dan kunt u het document hier downloaden en uitprinten.
